7) IBRAHIM YAAKUB
Ibrahim Hj Yaakob atau IBHY lahir
pada 27 November 1910 di Tanjung Kertau, Temerloh, Pahang - mati pada 8 Mac
1979 di Jakarta,Indonesia. Jenazah beliau disemadikan di Taman Makam Pahlawan
Kalibata, Jakarta. Pada batu nesannya, tercatat nama Iskandar Kamel Agastya.
(IBHY), Leftenan Kolonel purnawirawan TNI-AD, NRP 26217.
Ibrahim Yaakob adalah presiden
dan pengasas Kesatuan Melayu Muda (KMM) dan tokoh politik Melayu pertama yang
menentang kerajaan penjajah British. Matlamat Kesatuan Melayu Muda adalah
mencapai kemerdekaan bagi Malaya melalui penyatuan bersama Indonesia di bawah
konsep Melayu Raya/Indonesia Raya. Sebagai pengasas Kesatuan Melayu Muda, dia
menyambut baik dan bekerjasama dengan pihak Jepun kerana dia percaya Jepun akan
memberikan kemerdekaan pada Malaya dan secara aktif membantu Jepun melalui
aktiviti gerakan kelima.
Ibrahim dilatih selama enam bulan
dan sebelum Jun 1944 dia dilantik sebagai Komandan Giyuugun dengan pangkat
Leftenan Kolonel. Dengan bantuan tentera Jepun pasukan Giyuugun telah
ditubuhkan di Semenanjung Tanah Melayu dan di Sumatera. Ini menyebabkan Ibrahim
Yaakob tidak dipercayai oleh pihak British dan mendorong Ibrahim Yaakob
berhijrah dan menetap di Indonesia sehingga akhir hayatnya. Beliau merupakan
tokoh terkenal di Tanah Melayu , pelbagai tempat bersejarah diletakkan
bersempena nama beliau.
Keluarga
Ibrahim Yaakob berasal daripada
keturunan Bugis, di Sulawesi Selatan. Ibu bapanya merantau ke Riau dan
seterusnya ke Temerloh , Pahang sekitar tahun 1920-an. Ayahnya Haji Yaakob merupakan
guru agama dan tokoh yang dihormati. Ibunya bernama Hawa binti Hussein. Ketika
berusia 2 tahun, ibu bapanya bercerai. Beliau dipelihara oleh ibunya dengan
hidup sederhana.
Pada batu nesan isterinya
tercatat nama Maria Kamel bin H Siraj lahir 15 Disember 1920 dan meninggal
dunia pada 20 November 2002. Sejarawan Cheah Boon Keng mencatat nama isteri
Ibrahim Yaacob sebagai Mariatun Haji Sirat.
Pendidikan
IBHY mendapat pendidikan awal di
sekolah Melayu di Tanjung Kertau pada tahun 1918 ketika berusia tujuh tahun.
Pada tahun 1928, beliau telah dipilih menjadi guru pelatih di Pusat Latihan
Perguruan di Kuantan, Pahang.
Guru pelatih di MPSI
Antara tahun 1928–1931, IBHY
menerima latihan perguruan di Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) di Tanjung
Malim, Perak dan menerima semangat nasionalisme daripada Pendeta Zaba dan
lain-lain. Pensyarah di situ mengajar tentang gerakan nasionalisme yang
berkembang di India, Mesir dan Indonesia. Pensyarah yang lain ialah Abdul Hadi
Hassan, Nurdin Haji Haron, Harun Mohd Amin (Harun Aminurrashid), Buyong Adil
dan Abdul Rahman Muhyidin. Harun Mohd Amin telah menulis tentang kehebatan
pemuda Melayu Panglima Awang yang mengelilingi dunia bersama Ferdinand
Magellan.
Surat khabar dari Indonesia
seperti Pewarta Deli, Pertja Selatan, Pedoman Masyarakat, Fikiran Rakyat,
Soeloeh Rakyat Indonesia, Semangat Islam, Seruan Azhar, Bintang Timur dan
Bintang Hindia turut dibaca dan beredar di kalangan pelajar. 'Sumpah Pemuda'
rakyat Indonesia menjadi ikrar persatuan.
Tulisan dan pengaruhnya
Tulisan beliau dalam surat khabar
Majlis,Warta Malaya dan Utusan Melayu menyentuh tentang nasib orang Melayu dari
segi ekonomi, pelajaran, cara hidup orang Melayu dan kaitannya dengan bangsa
Cina dan Eropah serta dasar British di Tanah Melayu.
Pelbagai Persatuan
Sebelum tertubuhnya KMM, IBHY dan
rakan-rakannya telah mewujudkan satu persatuan sulit yang “berhaluan sosialis”
iaitu Ikatan Semenanjung Malaya/Borneo pada tahun 1929 yang memperjuangkan
gagasan “Malaya Raya”. Gesaan IBHY terhadap masyarakat Melayu supaya menubuhkan
Persatuan Kebangsaan Melayu bagi menyatukan orang-orang Melayu untuk
menyelamatkan hak kebangsaaan telah memperlihatkan dirinya sebagai pengerak
nasionalisme Melayu di Tanah Melayu. Beliau juga terlibat aktif dalam Kelab
Melayu Bentung pada tahun 1931-1934, Persatuan Melayu Selangor pada tahun 1938,
Persatuan Belia Melayu dan beberapa persatuan yang menjadi medan IBHY
menperjuang dan memperkembangkan ideologinya.
Menubuhkan Kesatuan Melayu Muda
Persatuan Belia Melayu yang pada
asalnya bercorak sosial berubah kepada motif politik. Selaras dengan perubahan
tersebut, nama Persatuan Belia Melayu telah ditukar kepada Kesatuan Melayu Muda
(KMM) atau turut dikenali sebagai Young Malay Union.
Pada 1939 pada usia 28 tahun,
beliau menubuhkan secara rasmi [Kesatuan Melayu Muda] yang kebanyakannya
terdiri daripada golongan guru Melayu lepasan MPSI. Persatuan ini menjurus
kepada persatuan pemuda Melayu yang berasaskan ‘pemuda-pemuda sedar’ atau
‘progresif’ yang dalam lingkungan usia lewat 20-an. Beliau sebagai pengasas
menjadi Yang diPertua, Onan Haji Siraj sebagai Naib Yang Dipertua, Abdul Karim
Rashid sebagai setiausaha, Haji Othman Abdullah sebagai bendahari, Hassan
Manan, Ahmad Boestaman, Isa Muhamad, Ishak Haji Mohammed, Sultan Djenain dan
lain-lain tokoh. Dr Burhanuddin Helmi menyertai KMM pada 1939. Dato Onn Jaafar
yang akan mengasas Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu menyertai KMM pada
April 1942. Nama KMM diberikan oleh Sultan Djenain , seorang pelarian politik
Parti Komunis Indonesia yang bertindak sebagai penaung KMM.
Tahun 1940, seusia 29 tahun,
Ibrahim Yaakob telah menjadi nasionalis radikal yang mengagumi idealisme dan
karisma Sukarno. Ketika Perang Pasifik meletus pada 7 Disember 1941, Ibrahim
Yaakob telah ditangkap oleh pihak British tetapi dibebaskan pada 1942 oleh
pihak Jepun setelah Jepun mendarat di Tanah Melayu. Tentera Jepun menubuhkan
tentera Pembela Tanah Air (PETA) di pulau Jawa. Tetapi menubuhkan Giyuugun di
pulau Sumatera dan di Tanah Melayu. Dia meninggal di Jakarta pada 8 Mac
1979. Komander tentera Jepun melantik Ibrahim Yaakob sebagai Leftenan
Kolonel bagi pasukan tentera Giyuugun.
KMM tidak tertakluk kepada
golongan bangsawan dan sesuai untuk golongan bawahan. Sementara Persatuan
Melayu Selangor yang dipimpin oleh Tengku Ismail Tengku Muhammad Yasin dikuasai
oleh golongan bangsawan,slogan KMM ialah “satu untuk semua: semua untuk satu”.
Utusan menemui Sukarno
Ibrahim Yaacob telah mengutus
tiga wakil KMM ke Jakarta untuk bertemu dengan Sukarno. Di Jakarta, Badan
Penyelidikan Usaha Persiapan Kemerdekaan Indonesia membicarakan sempadan
wilayah negara Indonesia. Wilayah Indonesia Raya terlalu luas iaitu meliputi
bekas Hindia Belanda, Malaya, New Guinea, Borneo Utara dan Timor Timur
Portugis. Muhammad Yamin telah mengehadkan Indonesia Raya sekadar bekas Hindia
Belanda sahaja. Seramai 39 dari 66 anggota badan menyokong gagasan Indonesia
Raya.
Pertemuan Taiping 1945
Pada 8 Ogos 1945 Sukarno,
Mohammad Hatta, dan Radjiman Wediodiningrat terbang ke Saigon, Vietnam
berbincang dengan Pemerintah Tentera Jepun Marshall Terauchi dan kembali ke
Jakarta pada 13 Ogos 1945.
Dalam surat khabar Asia Raya, 16
Ogos 1945 Sukarno-Hatta menyatakan mereka menemui Leftenan Kolonel Ibrahim
Yaakob dan beberapa pegawai Giyugun lain. Ketika pertemuan itu Ibrahim Yaakob
mengatakan bahawa rakyat di Tanah Melayu ingin bersatu dalam negara Indonesia
Raya.
Menjadi anggota Parlimen Indonesia
Sukarno merasa terhutang budi
kepada Ibrahim Yaakob di atas semangat juang dan setiakawan orang Indonesia di
Tanah Melayu. Lantas Sukarno mengajak Ibrahim Yaakob berjuang sahaja di pulau
Jawa kerana mereka seketurunan - Bugis Jawa Indonesia.
Pada 15 Ogos 1945 Jepun menyerah
kalah secara tiba-tiba setelah bandar Hiroshima dan Nagasaki diledakkan dengan
bom atom. PETA dan Giyuugun diperintah bubar oleh tentera Jepun dn senjata
diserahkan.Gagasan Indonesia Raya terbatal dengan sendirinya. Pada 19 Ogos
1945, Ibrahim Yaakob meminta kapal terbang tentera Jepun untuk membawanya ke
Jakarta. Ibrahim Yaakob terbang ke Jakarta bersama isterinya Mariatun Haji Siraj,
iparnya Onan Haji Siraj dan Hassan Manan.
Di Indonesia, beliau menukar nama
kepada Iskandar Kamel dan menjadi pengurus Gerakan Kemerdekaan Malaya. Terbit
bagi pihak KMM di Jakarta . Pejabatnya terletak di nombor 4 Jalan Kebahagian,
Jakarta.
PKMM diharamkan
Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu
mengharamkan PKMM pada 1950 . Sedangkan KMM telah bergabung dengan PKMM dan
sangat anti British dan anti pegawai-pegawai dalam Persekutuan Tanah Melayu.
Bertemu dengan Tunku di
Jakarta
Pada November 1955, Ketua Menteri
Persekutuan Tanah Melayu , Tunku Abdul Rahman bertemu dengan beliau di Jakarta
ketika hendak berunding dengan Presiden Sukarno. Ketika itu, Tunku Abdul Rahman
baru sahaja dilantik sebagai Ketua Menteri setelah Perikatan menang 51 daripada
52 kerusi dalam pilihan raya yang pertama pada tahun 1955. Tunku yang menerima
pendidikan Inggeris di London berasa selesa jika Tanah Melayu merdeka dalam
Komanwel British. Ini dilihat sebagai neo-kolonialime kerana Ibrahim Yaakob
mahu Tanah Melayu bergabung dengan Indonesia dalam Indonesia Raya.
Sukarno sendiri tidak senang
dengan pendirian Tunku yang dilihat sebagai 'boneka' British sahaja. Dengan
pelbagai pengaruh lain termasuk Aidid dan Subandrio - komunis, Sukarno
melancarkan 'Ganyang Malaysia' pada 1965.
Pengarah Bank Pertiwi
Ibrahim Yaakob mengundur diri
dari arena politik apabila demokrasi terpimpin semakin kuat di Indonesia akibat
pengaruh komunis. Peristiwa Gestapo 1965 amat memberi kesan kepada beliau.
Ibrahim Yaakob menyertai sektor swasta sebagai pengarah Bank Pertiwi.
Kembali ke Malaysia
Apabila Tun Abdul Razak menjadi
Perdana Menteri Malaysia pada 1970, barulah Ibrahim berpeluang kembali ke
Malaysia pada 1973. Ketika itu, Tunku Abdul Rahman telah 'digulingkan' selepas
Peristiwa 13 Mei.
Kontroversi
Di Indonesia, tercetus
kontroversi bahawa Timbalan Presiden, Adam Malik disyaki sebagai agen CIA
kerana kerap ke Malaysia dan berjaya menamatkan 'Ganyang Malaysia' 1965 dengan
mudah. Begitu juga kerakyatan Ibrahim Yaakob sehingga dilantik sebagai ahli
parlimen Indonesia dan menukar nama kepada Iskandar Kamel. Ketika ditemu ramah
di Malaysia pada 1973, beliau mengakui bahawa dia agen kepada British dan
Jepun. Buku Mustapha Hussain (2005) menuduh Ibrahim Yaakob membawa wang dua
guni dan ketulan emas ke Indonesia pada tahun 1945. Bagaimana dia mendapat wang
yang banyak untuk membeli surat khabar Warta Malaya.
Sebagai seorang guru, Ibrahim
Yaakob ada menulis buku bertajuk 'Nusa dan Bangsa Melayu' pada 1951. Beliau
menafikan perjuangan KMM tidak berhaluan kiri mahupun radikal . Sebaliknya
usaha menerapkan kesedaran cintakan agama, bangsa dan negara.KMM adalah anti
British dan anti feudal.
8) BURHANUDDIN HELMI
Datuk
Seri Dr. Burhanuddin bin Ungku Muhammad Nor (lahir 1911, Kota Bharu - meninggal
25 Oktober 1969, Taiping, Malaysia) merupakan bekas Yang Dipertua Agung Parti
Islam Se-Malaysia (PAS).
Awal
kehidupan
Datuk
Seri Dr.Burhanuddin merupakan anak pertama dari pasangan Haji Mohamad Nor dan
Sharifah Zaharah bt Habib Osman. Ayahnya berasal dari Batusangkar, Tanah Datar,
Sumatera Barat yang merantau ke Tanah Melayu pada tahun 1908, sedangkan ibunya
berasal dari Malaka. Burhanuddin dilahirkan di Kota Bharu, Gopeng, Perak pada
tahun 1911, dan belajar di Universiti Muslim Aligarh di India. Sekembalinya
dari pelajarannya di India dan pengembaraannya ke Palestin dan Turki,
Burhanuddin Al-Helmy kembali bertugas sebagai guru bahasa Arab di Madrasah
Aljunied Al-Islamiah, Aljunied, Singapura.
Aktiviti
selepas perang
Selepas
Perang Dunia II, Burhanuddin menubuhkan Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM).
Parti ini menuntut kemerdekaan penuh bagi Tanah Melayu dan menentang sebarang
bentuk penjajahan Inggeris, dan Dr. Burhanuddin membawa PKMM ke arah mewujudkan
Melayu Raya iaitu satu gagasan "kesatuan politik" Malaya-Indonesia
yang merupakan salah satu perjuangan utamanya.
Presiden
PAS
Pemimpin
Parti Islam Se-Malaysia (PAS) berpindah tangan kepada Burhanuddin pada tahun 1956,
hingga kematiannya pada tahun 1969. Di bawah kepimpinan Burhanuddin, PAS
mempunyai orientasi menyokong kesatuan sekerja dan anti-kolonialisme. Beliau
digambarkan sebagai seorang "nasionalis radikal dan pemikir Islam".
Kepemimpinannya terpotong oleh penangkapan di bawah Akta Keselamatan Dalam
Negeri pada tahun 1965, dan selanjutnya dipenjara selama satu tahun atas
tuduhan berkomplot untuk menggulingkan kerajaan Malaysia dan memasang sebuah
kerajaan pengganti yang lebih ramah kepada Indonesia.
Meninggal
Dunia
Datuk
Seri Dr.Burhanuddin meninggal dunia pada tanggal 10 Oktober 1969 akibat
penyakit lelah dan juga kesan seksaan yang beliau terima semasa dalam tahanan
ISA.
Garis masa
Tahun
|
Peristiwa
|
Catatan
|
1911
|
·
Burhanuddin dilahirkan sebagai
anak pertama pasangan Haji Mohamad Noor dan Sharifah Zaharah bt Habib Osman
di Kampung Changkat Tualang, Mukim Kota Bharu, Gopeng, Perak.
|
·
Hj Mohamad Noor berasal dari
Batu Sangkar, daerah Tanah Datar, Minangkabau Sumatera dan telah datang ke
Perak pada tahun 1908
·
Sharifah Zaharah berasal dari
Melaka
|
1926
|
·
Menyambung pelajaran di sekolah
agama kelolaan Syeikh Mohamad Khatib Minangkabau di Sungai Jambu, Batu
Sangkar, Minangkabau, Sumatera
·
Bertukar belajar di sekolah
pondok Pulau Pisang, Jitra, Kedah
|
·
Hanya bertahan selama 6 bulan
di Sungai Jambu kerana cara belajar mengikut 'sistem tadah' tidak disukai
oleh Burhanuddin
·
Hanya bertahan selama sebulan
di Pulau Pisang kerana cara belajar masih mengikut 'sistem tadah'
|
1927
|
·
Menyambung pelajaran di
Madrasah al-Masyhor, Pulau Pinang
|
|
1934
|
·
Melanjutkan pelajaran di
Universiti Aligrah, New Delhi, India di dalam bidang falsafah dan sastera.
|
|
1942-1945
|
·
Menjadi Penasihat Hal Ehwal
Islam & Adat Istiadat Melayu ketika pendudukan Jepun
|
|
1950
|
·
Ditahan oleh British kerana
terlibat dengan Rusuhan Natrah di Singapura
|
|
1956
|
·
Menyertai Persatuan Islam
Se-Tanah Melayu (PAS).
Kemudian, dipilih sebagai Yang Dipertua Agung PAS ke-3 menggantikan Dato' Dr
Haji Abbas Alias
|
|
1959
|
·
Menang Kerusi Parlimen Besut,
Terengganu pada Pilihan Raya Umum 1959
|
|
1964-1966
|
·
Ditahan di bawah Akta
Keselamatan Dalam Negeri (ISA) kerana kononnya menjadi ejen Indonesia dan
terlibat dengan kegiatan menentang penubuhan Malaysia
·
Jawatan beliau sebagai Yang
Dipertua Agung PAS dipangku oleh Naib Yang Dipertua Agung, Mohd Asri Haji
Muda
·
Dibebaskan pada 1966 namun
dikenakan tahanan terhad.
|
|
25
Oktober 1969
|
·
Meninggal dunia akibat penyakit
lelah.
|
9) PENDETA ZAA`BA
Zainal
Abidin Ahmad (16 September 1895 - 23 Oktober 1973), juga dikenali sebagai Zaaba
merupakan seorang sasterawan dan pemikir Melayu keturunan Minangkabau yang giat
menulis sekitar tahun 1940-an. Berdasarkan pencapaiannya dalam bidang
kesusasteraan, beliau merupakan salah seorang budak kampung yang berjaya
meletakkan dirinya sebagai seorang tokoh yang terkemuka dalam sejarah Malaysia.
Beliau
merupakan seorang cendekiawan Melayu yang dihormati dan selama hampir 40 tahun,
aktif dalam kegiatan penulisan termasuk penterjemahan. Aktiviti beliau juga
tertumpu kepada penerbitan buku sekolah dan bacaan umum di Biro Penterjemahan,
Maktab Perguruan Sultan Idris.
Kehidupan
awal
Ayahnya
berketurunan Bugis Linggi adalah seorang yang berharta, berpengetahuan agama
dan satu-satunya penduduk kampung itu yang pandai membaca dan menulis ayat
dalam tulisan Jawi. Ibunya meninggal dunia ketika Zaaba berumur 12 tahun.
Pendidikan
Zaaba
menerima pendidikan awal di rumahnya sendiri. Beliau diajar untuk mengaji
al-Quran dan membaca sejak berumur lima tahun. Beliau mula mendapat pendidikan
secara rasmi di sebuah sekolah Melayu di Linggi. Disebabkan beliau sudah bijak
membaca, menulis jawi dan rumi, beliau ditempatkan dalam darjah tiga. Beliau
menyambung pembelajarannya di Institusi St. Paul Seremban dan merupakan orang
Melayu pertama menduduki peperiksaan Senior Cambridge dan lulus peperiksaan
pada 1915.
Kerjaya
awal
Zaaba
memulakan kerjayanya sebagai guru sekolah di Johor Bahru pada tahun 1916 di
English College, dan kemudiannya bertukar ke:
1918:
Kolej Melayu Kuala Kangsar
1923:
Jabatan Pendidikan, Kuala Lumpur
1924:
Kolej Perguruan Sultan Idris, Tanjung Malim
1939:
Jabatan Maklumat, Singapura sehingga 1942
1942:
Pusat Pengajian Kajian Timur dan Afrika, Universiti London sehingga 1951
1954:
Universiti Malaya, Singapura sehingga 1959.
Zaaba
adalah seorang yang gemar membaca dan memiliki bakat dalam bidang penulisan.
Kebanyakan hasil penulisannya muncul dalam akhbar-akhbar tempatan dan
majalah-majalah seperti Utusan Melayu, Lembaga Melayu, Pangasuh, dan Pakar
Majalah. Beliau telah menerbitkan beberapa siri monograf dalam bahasa Melayu,
termasuk Bahasa Pelita, dan Ilmu Mengarang. Hasil penulisannya yang lain
termasuk Cerita-cerita Shakespeare yang diterbitkan oleh Percetakan Gudang
Chap, Singapura.
Kerjaya
politik
Selepas
tentera Jepun menyerah kalah pada tahun 1943, Zaaba sekeluarga berpindah ke
Kuala Lumpur. Tentera British datang semula ke Tanah Melayu. Oleh sebab itu,
mereka menubuhkan Malayan Union. Penubuhan ini ditentang oleh pemimpin-pemimpin
Melayu. Penentangan tersebut diketuai oleh Dato' Onn Jaafar dan menubuhkan UMNO
sebagai usaha untuk menyatupadukan bangsa Melayu. Zaaba dilantik menjadi
Setiausaha Agung UMNO yang pertama namun jawatan tersebut tidak kekal lama
kerana beliau lebih berminat dengan bidang penulisan dan Bahasa Melayu.
Penghargaan
Untuk
menghargai jasa beliau, Zaaba telah dianugerahkan:
1956:
Gelaran Pendeta Bahasa Melayu di Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ketiga
1959:
Doktor Persuratan dari Universiti Malaya
1973:
Ijazah Doktor Kehormat Persuratan dari Universiti Kebangsaan Malaysia
1962:
Panglima Mangku Negara yang membawa gelaran Tan Sri
Meninggal
dunia
Kesihatan
Zaaba semakin terjejas apabila umurnya semakin meningkat. Akhirnya pada 23
Oktober 1973, beliau menghembuskan nafasnya yang terakhir. Pemergian beliau
sebagai seorang pendeta dan karyawan merupakan suatu kehilangan besar kepada
negara. Sumbangan beliau terhadap ilmu Bahasa Melayu tidak ternilai harganya.
Ulasan
Catat Ulasan